Muhalif Olmak!

Muhalif Olmak!

Bu platformda ilk yazımıza fıtrat ekonomisi ile başlamış, İslam ekonomisinin fıtrata uygunluğundan bahisle konuyu ele almıştık. İlk yazımızdan ve dolayısıyla platformdan haberdar ettiğimiz ya da bilvesile haberdar olanların, mesajlaşma uygulamaları aracılığıyla birbirleriyle yaptıkları paylaşımlarla yazımız okuyucudan okuyucuya ulaştı. Yazımız vesilesiyle yapılan kanaat ve değerlendirme içeren geri bildirimlerin önemli bir kısmını “muhalif yazarlar” ifadesi oluşturdu. İfade, nazar-ı dikkatleri çektiğinden “muhalif” ifadesi üzerine okuyucularımız ile müzakerelere neden oldu.

Fıtrat mevzubahis olduğunda fıtrata uygun kavramlardan ve uyumlu hallerden birisi de muhalefettir. İnsan hayatı, an be an hayr ve şer arasında tercih yaparak süregitmektedir. Her bir tercihin, enfüsiden afaka uzanan bir muhaliflik boyutu bulunmaktadır. Hayrın tercihi, şerre muhalefeti sarih veya zımni olarak hem gerektirir hem de mahiyetinde barındırır. Keza aynı şekilde şerrin tercihinde, iyiliğin tercihinde, kötülüğün tercihinde de bu husus caridir.

Bu muhalefet evvela insanın kendi iç aleminde başlar. Kendi nefsiyle, kendi hissiyatıyla, hatta “ene” olarak ifade edilen kendi benliğini oluşturan bilcümle unsurlarla bir boyutta bir muhalefet faaliyeti yürütür insan.

Neye muhalefet ettiği nerede durduğunu da belirler insanın. Hayra ve iyiliğe muhalefeti, şer ve kötülüğe muhalefeti, insanı bir diğeri yapan bir konumlandırmayı netice verir. Hayrın ve iyiliğin icrası aynı zamanda şerrin ve kötülüğün muhalefetinin neticesidir. Bu yönüyle bizzat muhalefet içeren bir eylemdir. Keza şerrin ve kötülüğün icrası da bu minvaldedir.

Enfüsi âlemde düşünsel, duygusal, ruhi ve kalbi mücadele ve muhaliflik henüz eyleme dönüşmemiş bir durumun ilk ve zor safhasıdır. İnsanın kendi iç âleminde bir mücadele ve hatta bir mücahede içerir. Bu enfüsi mücadelede hangi muhalefet kazanmışsa insan davranışının iktidarını da o oluşturmaktadır. İyiliğe karşı bir muhalefet olan kötülüğün, enfüsi alemde baskın gelmesi insanın afaki aleminde diğer mahlukata muamelesine kötülük olarak yansımaktadır.

Bu safhada, kötülüğün davranışa dönüşmüş hali ile iyiliğin davranışa dönüşmüş hali farklı fertler nezdinde ve reel âlemde karşı karşıya gelmektedir. Bu karşıtlık da bir muhaliflik ilişkisi ortaya çıkarmaktadır.

İnsanın kendi iç alemindeki muhalefetin muhalefet ile mücadelesi, insanın dış aleminde de muhalefetin muhalefetine dönüşmektedir. İyilik ve kötülüğün mümessili olan insanların birbirlerine muhalefetine dönüşmektedir.

Bu ilişki muhalif taraflar açısından farklı tezahürler de ortaya çıkarmaktadır. Burada kötülüğe muhalif olan açısından tezahür etmesi gereken davranış silsilesinin ölçüsü de insan fıtratına uygun bir çerçevede tavsif edilmiştir. Kim bir kötülük görürse, onu eliyle değiştirsin. Şayet eliyle değiştirmeye gücü yetmezse, diliyle değiştirsin. Diliyle değiştirmeye de gücü yetmezse, kalbiyle düzeltme cihetine gitsin ki bu imanın en zayıf derecesidir hadis-i şerifinde silsile içeren bu tavsif kalpten-eyleme, enfüsiden-afaka her kademeye bir ölçü getirmektedir.

Bu hal, icabında yanlış üzere olanlar kalabalık olsalar dahi tek başına muhalefetin izharını da zaruri kılmaktadır. Üstad Necip Fazıl’ın

Durun kalabalıklar, bu cadde çıkmaz sokak!
Haykırsam, kollarımı makas gibi açarak:
Durun, durun, bir dünya iniyor tepemizden,
Çatırdılar geliyor karanlık kubbemizden

dizeleri icabında hem tek başına külli bir söylem, hem bütün bir topluma külli bir ihtar, hem külli bir eylem, külli bir kurtuluş için külli bir çırpınış, velhasıl özü itibariyle külli bir muhalefettir.

…

Muhalif, kendisinin muhalifinin muhalifidir. İyilik, iyiliğe muhalif olan kötülüğün muhalifidir.

Neye muhalefet ettiği nerede durduğunu belirler insanın.

Muhalefet fıtrata dairdir. Enfüsiden afaka yansıyan, idrak ve iradeyi kuşatan, hayat ile daim, Esfel-i safilin’den Alâ-yi illiyyîn’e kadar uzanan bir insan serüvenidir.