Bir odada oturuyorduk. Katılımcıların çoğu yaşça benden küçüktü. Elinde tepsi olan adam ikram edilen çayları sıra ile mi dağıtıyordu hatırlamıyorum. Ama önüme bıraktığı çayı hemen yanımda duran kişiye uzattım. Benden yaşça küçük olması bir mahcubiyet uyandırmış olsa gerek çayı bana tekrar vermek istedi. Tekrar almayacağımı belirttim ve başka bir bardak aldım. Bir süre bekledikten sonra “Abi, çayı bana niye verdin?” diye sordu. Ne çayı ona uzatmamda ne de sorduğu bu soruda bir tuhaflık veya aşkınlık yoktu. Ama aniden “Bir çay yok.” dedim. Ortamın sessizliği, biraz önce okunan Kuran’ın etkisi ve bakışlarından bu cevabın onda ciddi bir etki uyandırdığını hissettim.
Çok düşünmeden söylediğim bu cümle aslında intihal içeriyor. Joel Silver’ın yapımcısı olduğu, Lana ve Lilly Wachowski’nin yazıp yönettiği, 99 yapımı The Matrix filminden bir alıntıydı bu. Gerçek adı Thomas Anderson olan Neo adlı bir yazılımcıyı canlandıran Keanu Reeves, kahinle görüşmek üzere girdiği evde bir çocuk görür. Çocuk, elindeki kaşıklarla ilgileniyordur. Neo, çocuğu takip etmeye başlar. Çocuğun elindeki bir kaşığı (görülen) herhangi bir fiziksel müdahale olmaksızın büktüğünü görür. Çocuk, Neo’nun onu izlediğini görünce şöyle der; “Kaşığı eğmeyi boşuna deneme, bu imkansızdır. Bunun yerine sadece gerçeği anlamaya çalış.” Neo, “Hangi gerçeği?” diye sorunca çocuk “Bir kaşık yok.” der. Bu olay Neo’nun içinde bulunduğu gerçek olmayan dünyayı (yani Matrix’i) anlamasını sağlayan anahtar sahnelerden olacaktır.
Bunları düşünürken aklıma bir ayet geldi. Hac süresi 37. Ayette Allah, mealen, kendisine sunulan kurbanların fiziki varlıklarından ziyade kişilerin niyet ve samimiyetlerinin kendisine ulaşacağını (veya bunun daha önemli olduğunu) vurgular. Bir kurban yok, bir kaşık yok veya bir çay yok. Var olan iki şeyden biri muhataplarımız tarafından algılanan eylemlerimiz, diğeri ise sadece bizim (ve Tanrı’nın) bilebileceği niyetlerimiz.
Gelelim bizim yaşadığımız olaya. Bir çay yok, bir eylem var ve bir de niyet var. Eylem “paylaşmak” ama sorunun cevabı bu değil. Niyetimi bir ben bilirim bir de Allah bilir.
Mustafa Boğan